Binnen ayurveda wordt er veel nadruk gelegd op de spijsvertering en het spijsverteringsvuur, met een reden: een goede spijsvertering staat aan de basis van een goede gezondheid, sterke weerstand en immuunsysteem.
Agni
Als het agni, het spijsverteringsvuur goed functioneert, kan het lichaam voedsel goed opnemen en afvalstoffen uitscheiden.
Daartegenover staat dat wanneer het agni niet goed functioneert er afvalstoffen (ama) in het lichaam achterblijven die kunnen leiden tot ziekte.
Vata’s hebben een onregelmatige spijsvertering, de ene keer is de spijsvertering te snel, dan weer te langzaam.
Pitta’s hebben een sterke / snelle spijsvertering.
Kapha’s hebben een langzame spijsvertering.
Spijsvertering verbeteren
Er zijn tal van factoren die de spijsvertering negatief dan wel positief beïnvloeden. Wil je je spijsvertering verbeteren?
- Eet de grootste maaltijd tussen 10.00 en 14.00 wanneer je agni / spijsverteringsvuur op z’n sterkst is.
- Eet alleen als je honger / trek hebt.
- Eet niet te veel, maximaal tot je driekwart vol zit. Niet alleen binnen ayurveda is dit een ‘eetregel’, ook in de blue zones (de vijf plekken op aarde waar mensen aantoonbaar langer en gezonder leven) wordt dit gedaan.
- Eet niet te vaak, het liefst zit er zo’n 4 tot 6 uur tussen maaltijden in. Tussendoor kies je voor een stuk fruit maar geen hele maaltijden. Zo geef je je lichaam de tijd om maaltijden volledig te verteren.
- Eet niet bij heftige emoties.
- Eet iedere dag op ongeveer dezelfde tijdstippen.
- Eet niet te snel én niet te langzaam.
- Kauw goed.
- Eet bij voorkeur vers, biologisch voedsel. Vermijd (ultra)bewerkt voedsel.
- Blijf na het eten nog 5 tot 10 minuten rustig zitten, doe vervolgens een korte wandeling.
- Eet overwegend vegetarisch.
- Vermijd magnetron maaltijden en het opwarmen van maaltijden in de magnetron.
- Vermijd koude maaltijden en koude dranken.
Naast bovenstaande ‘eetregels’ zijn er ook bepaalde voedingsmiddelen en specerijen die de spijsvertering een handje kunnen helpen.
Een bekende manier binnen ayurveda om de spijsvertering te stimuleren is de agni booster.
Andere voedingsmiddelen en specerijen die kunnen bijdragen aan een goed werkende spijsvertering zijn:
- Verse gember, drink een kop verse gemberthee voor elke maaltijd. Het liefst kook je de gember 10-20 minuten mee.
- Ghee (geklaarde boter), gebruik ghee in plaats van olie of boter om in te bakken.
- Cayennepeper, (ceylon)kaneel, gember, kardemom, kruidnagel, mierikswortel, mosterd, pippali, zwarte peper.
- Regelmatig een dag vasten: eet een dag alleen maar kitchari.
- Zorg ervoor dat alle 5 smaken + 1 in een gerecht terug te vinden zijn.
- Eet fruit niet direct voor of na een andere maaltijd.