Wat is panchakarma?
Panchakarma is een vijfvoudige ayurvedische methode om het lichaam te ontdoen / zuiveren van ama (afvalstoffen) en het evenwicht tussen de dosha’s te herstellen. Het woord panchakarma komt uit het Sanskriet en betekent ‘vijfvoudige zuivering’ of ‘de vijf handelingen’.
Hoewel panchakarma verwijst naar een vijfvoudige methode, worden meestal slechts een of twee van de methoden toegepast, mede afhankelijk van de klachten.
Panchakarma kuur: de vijf methoden
De vijf methoden van panchakarma zijn hieronder beschreven. Een panchakarma kuur dient altijd gedaan te worden onder begeleiding van een ayurvedische therapeut.
1. Virechana
Het doel van virechana is om overtollige pitta uit de dunne darm te verwijderen. Dit wordt gedaan door het toedienen van laxerende kruiden en/of laxeermiddelen. Virechana reinigt de dunne darm, het bloed, de lever, milt en zweetklieren.
Kruiden gebruikt voor virechana zijn bijvoorbeeld sennablad, aloe, paardenbloem en vlozaad.
2. Basti
Het doel van basti therapie is vooral om overtollige vata te verminderen, dit gebeurt door middel van olie- en kruiden klysma’s, spoelingen en oogbaden. Vata reguleert de afscheiding van afvalstoffen en bevindt zich in de dikke darm, endeldarm en botten.
Basti kan onder andere ingezet worden bij: obstipatie, onderrug pijn, artritis, virussen, angst en hoofdpijn.
Hoewel basti zich hoofdzakelijk richt op het verminderen van vata kan het ook helpen bij pitta- en kapha klachten.
3. Raktamokshana
Raktamokshana wordt steeds minder toegepast op de originele manier, waarbij bloed verwijderd wordt om overtollige pitta te verwijderen uit weefsels, bloed en lymfe.
Tegenwoordig kiest men vaker voor bloedzuiverende kruiden, denk aan: kurkuma, gele zuring en kleefkruid.
Raktamokshana kan onder andere ingezet worden bij: huidproblemen (eczeem en acne), koorts, jicht, geelzucht, netelroos, (genitale) herpes en aambeien.
4. Vamana
Ook vamana wordt steeds minder vaak ingezet. Bij vamana worden kruidendranken en/of opgeloste zouten ingenomen, wat leidt tot braken.
Vamana kan helpen bij ademhalingsproblemen en slijmvliesontstekingen / luchtweginfecties.
5. Nasya
Bij nasya worden er substanties toegediend door de neusgaten, hoofdzakelijk om kapha aandoeningen te behandelen, denk aan problemen met oren, ogen, neus, keel, migraine en neuralgie (zenuwpijn).
Substanties gebruikt voor nasya zijn bijvoorbeeld gatu kola, gemberpoeder, sesamolie, melk en ghee (geklaarde boter).
Nasya behandelingen worden afgeraden tijdens zwangerschap en menstruatie.
